Henryk IV (niem. Heinrich IV., ur. 11 listopada 1050 w Goslar, zm. 7 sierpnia 1106 w Liège) – król niemiecki od 1056 (faktycznie od 1065), Święty Cesarz Rzymski od 1084 do swojej abdykacji w 1105 , najstarszy syn cesarza Henryka III i jego drugiej żony Agnieszki z Poitou (Akwitańskiej). Był trzecim cesarzem z dynastii salickiej (zwanej inaczej dynastią frankońską).



W 1056 został koronowany po śmierci swego ojca. Do 1062 roku władzę w jego imieniu sprawowała matka, cesarzowa Agnieszka. W roku 1062 został uprowadzony przez arcybiskupa Anno z Kolonii, który sprawował regencję do 1064. W tym roku regentem został arcybiskup Adalbert z Bremy. Na początku panowania, bo już w roku 1071 musiał rozprawić się z buntem Sasów.



Popadł w konflikt z papieżem Grzegorzem VII o inwestyturę. Henryk osłabiony wojną domową w Niemczech i ekskomuniką nałożoną na niego przez papieża, chcąc utrzymać się przy władzy, wraz z małym orszakiem udał się do Włoch w celu przebłagania papieża. Zastał go w zamku Kanossa, gdzie w styczniu 1077 roku ukorzył się przed nim, pokutując 3 dni pod murami zamku w worku i boso. Naciskany przez doradców papież zdjął z Henryka klątwę.



Król wrócił do Niemiec, gdzie zastała go nowa wojna. Saska opozycja obrała królem Rudolfa Szwabskiego. Po 3 latach zamieszek wewnątrzniemieckich górę wziął Henryk, który pokonał Rudolfa w 1080 roku, w bitwie pod Hohenmölsen zginął sam antykról. Henryk opanował sytuację w Niemczech. W 1083 roku na czele armii wyruszył do Włoch, by rozprawić się z papieżem. Kolejne papieskie klątwy nie osiągnęły celu, papieża uratowali Normanowie, Grzegorz VII został wygnany do Salerno, gdzie wkrótce zmarł.



W 1084 Henryk został koronowany na cesarza przez antypapieża Klemensa III. Ostatnie dwadzieścia lat panowania Henryka to dalszy okres wojen domowych w Niemczech. W 1085 roku Henryk podarował księciu czeskiemu Wratysławowi koronę królewską. Henryk planował również wyprawę wojenną na Polskę i Węgry, jednak wobec sprzeciwu Sasów nigdy nie doszły one do skutku.



W 1105 roku opuszczony przez ostatnich stronników Henryk został zmuszony do abdykacji. Władzę przejął jego syn Henryk V.



Małżeństwa i potomstwo



Henryk IV był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Berta Sabaudzka, córka hrabiego Sabaudii Ottona I. Drugie małżeństwo z Eupraksją (po koronacji Adelajdą) było bezpotomne.



Z pierwszego małżeństwa pochodzili:



  • Konrad (12 lutego 1074 - 27 lipca 1101), król Włoch

  • Henryk V, ur. prawdopodobnie 11 sierpnia 1081, zm. 23 maja 1125

  • Agnieszka von Waiblingen, matka króla Niemiec Konrada III

Przodkowie







Zobacz też



  • spór o inwestyturę